Topcare-bouwers van het eerste uur

‘Ho ho!’ onderbreken ze mij eensgezind. ‘De stichting is dan wel opgericht in 2013, maar dat is maar een formaliteit, het idee van Topcare ontstond in 2008 – en is dus dit jaar 15 jaar oud.’ Oké, dat punt is gemaakt, we krijgen er in één keer vijf jaar bij, waarover later meer.

Beide heren zijn zichtbaar trots op wat ze toen gedaan hebben. Lodewijk, inmiddels met pensioen: ‘Ik ben op een paar dingen echt trots in mijn carrière, dat is mijn promotie en dat is de oprichting van Topcare!’ Duco, die als lid van de auditcommissie nog steeds betrokken is bij Topcare, heeft ondertussen een heel mapje uit zij archief tevoorschijn gehaald: gespreksverslagen, plannen, ideeën. Het gaat daarin veel over TopGGZ en ‘topreferente ziekenhuizen’ en ‘topreferente care’. ‘Als je maar lang genoeg over ‘topreferente care’ praat, heb je het op een gegeven moment vanzelf over ‘topcare', herinnert Duco zich. Er bleek een matrassenfabrikant te zijn met dezelfde naam (nog steeds worden we wel eens gebeld met een vraag over matrassen!), maar de URL topcare.nl was nog wel vrij! 

Topreferente zorg

Die discussies over ‘topreferente zorg’ met een aantal bestuurders uit de zorg (zie hier een interview met hen) gingen over de vraag: hoe kunnen we de zorg, behandeling en revalidatie verbeteren met wetenschappelijk onderzoek? Er waren al academische ziekenhuizen, de huisartsenzorg was een echt specialisme geworden, de GGZ was bezig om gespecialiseerde afdelingen te erkennen. Waarom de verpleeghuiszorg dan niet?  

Dat mag een goed idee zijn, maar hoe dan? Moeten we uitstekende zorg bieden (‘maar wat is dat?’), of moet we ouderen ‘gewoon lekker vertroetelen’? Of moet de standaard omhoog, zodat het overal even goed wordt (‘zoals MacDonalds, maar dan anders’) of gaan we sterren uitreiken (‘zoals Michelin’)? Er werd gekozen voor het laatste (predicaten uitreiken), met de hoop het eerste te bereiken (uitstekende zorg). Lodewijk en één van de betrokken bestuurders stelden criteria op waaraan een ‘Topcare centrum’ dan moet voldoen. De lat werd daarbij bewust hoog gelegd, zo moest een hoogleraar structureel voor 12 uur in dienst worden genomen door de zorgorganisatie.   

Praktijkonderzoek

Tegelijkertijd was er ook aandacht voor kleinschalig praktijkonderzoek. Lodewijk herinnert zich een mantelzorger die suggereerde dat zijn vrouw met Huntington zich duidelijk beter voelde als zij cafeïnevrije koffie dronk. Een behandelaar met onderzoekservaring had gelijk interesse om dit te onderzoeken. Het onderzoek was alleen zo kleinschalig en praktijkgericht dat we de resultaten van dit onderzoek na tien jaar niet meer kunnen achterhalen. Da's jammer en misschien werd om dit voortaan te voorkomen Topcare ook wel zo'n succes. Omdat het sindsdien een platform biedt om resultaten van dergelijke onderzoeksprojecten met elkaar te delen en voort te bouwen op eerder gedaan onderzoek.  

Chemie

Volgens Lodewijk en Duco kreeg het idee van Topcare vleugels omdat de droom en de chemie goed waren. Met de droom bedoelen zij de visie, het ideaal. Het was gewoon een goed idee om de wetenschap bij de langdurige zorg en revalidatie te betrekken, daar bestond veel behoefte aan. Sommige hoogleraren waren daar ook al mee bezig. En de chemie tussen de direct betrokken, behalve Duco en Lodewijk zijn dat de bestuurders Diny de Bresser, Nelleke Vogel en Frans Knuit, was ook goed – een niet te onderschatten factor als je jarenlang aan een dergelijk initiatief bouwt. 

Maar waarom zit er dan toch vijf jaar tussen ‘het idee’ en de oprichting van de stichting in 2013? Achteraf is dat soms moeilijk terug te halen, dergelijke processen duren nu eenmaal lang. Maar over één ding zijn Duco en Lodewijk het wel eens: het ging primair om de inhoud, de droom. De vorm (wel of geen stichting, vereniging, visitaties, criteria, predicaten, scholing, subsidie etc.?) was van later zorg. En daarom werd de stichting pas formeel opgericht in 2013, maar waren wel gelijk in dat jaar de eerste proefvisitaties bij de allereerste deelnemers.