Visio heeft het predicaat Topcare behaald. Geen reden om achterover te leunen, wel om trots te zijn. “Het is ook wel eens goed om te horen dat we het écht heel goed doen.”
“Het predicaat Topcare helpt ons excellente zorg te leveren”, zegt bestuurder Annelies Versteegden van Koninklijke Visio. Visio mag zich sinds september een Topcare-expertisecentrum noemen voor neurovisuele revalidatie en automobiliteit (waarover later meer). Topcare is een kwaliteitsmerk voor revalidatiecentra en verpleeghuizen die uitblinken in specialistische zorg en behandeling. “Het zegt iets over de kwaliteit die je levert, maar vooral ook over de ambitie het nog beter te doen”, zegt Joost Heutink, strategisch adviseur en bijzonder hoogleraar niet-aangeboren hersenletsel.
Het predicaat is dus zeker geen eindpunt van verbetering, benadrukt Heutink. “Dat gezegd hebbende: ik vind het heel gaaf dat we het predicaat hebben behaald. Er werken bij Visio heel kritische mensen die niet snel tevreden zijn. Het is ook wel eens goed om te horen dat we het écht heel goed doen. Daar mogen ze trots op zijn.” Versteegden: “Het is voor medewerkers ook een bevestiging: je werkt bij een organisatie die excellente zorg levert en dat ook wil blíjven doen.”
Het doel van Topcare, vertelt directeur David Engelhard van deze stichting, “is uiteindelijk dat de zorg en behandeling zo goed mogelijk zijn”. Een Topcare-centrum moet daarom specialistische zorg bieden, investeren in onderzoek, een lerende organisatie zijn – mét betrokkenheid van cliënten – en de eigen expertise delen. In een visitatie toetst Topcare niet wat er op papier staat, maar hoe dat uitpakt in de praktijk. Engelhard: “Een scholingsplan is niet zo interessant, wat wij willen weten is: kun je laten zien wat medewerkers eraan hebben gehad?”
Visio is onder de Topcare-deelnemers een “nieuwe eend in de bijt”, aldus Engelhard. Het is de enige landelijk opererende deelnemer en doet veel aan onderzoek. Wat hem verder is opgevallen aan Visio? “Hun ambitie om te blijven leren vind ik ontzettend leuk. Ze zijn al best ver en toch laten ze zich kritisch bevragen en in de keuken kijken.”
Visio heeft niet zomaar twee specialismen voorgedragen voor het Topcare-predicaat. Heutink: “Dit zijn programma’s waar onze expertise op een hoog niveau is en waarbij veel professionals betrokken zijn.” Maar wat belangrijker is: Visio streeft naar “bewustwording” over deze onderwerpen, aldus Versteegden. Ongeveer 650.000 mensen in Nederland hebben niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en dit gaat bij 20 tot 50 procent gepaard met visuele beperkingen.
“De revalidatie van mensen met NAH richt zich vaak op het cognitief, motorisch en emotioneel functioneren. Dat mensen ook problemen hebben met het visueel functioneren wordt vaak niet herkend, waardoor zij toch niet de zorg krijgen die ze nodig hebben”, zegt Heutink. Versteegden: “Als iemand een minder goede coördinatie heeft, beseffen zorgverleners niet dat dit ook kan liggen aan het waarnemen. Dat onderkennen is wel heel relevant voor de revalidatie.” Dankzij trainingen kunnen mensen bijvoorbeeld weer leren lezen of obstakels ontwijken.
Het tweede Topcare-specialisme is AutO-Mobiliteit. Visio adviseert mensen met een visuele beperking over verantwoorde deelname aan het verkeer met een gemotoriseerd voertuig zoals een auto, bromfiets of tractor, eventueel met behulp van training en hulpmiddelen. Ook rond dit onderwerp is er veel onbekendheid. “Om een rijbewijs te halen of behouden, moet je volgens de wet voldoende kunnen zien”, zegt Heutink. “Mensen hebben vaak vragen over wat er mag en wat niet, maar heel vaak weten ze ook niet wat mogelijk is ondanks hun visuele beperking.”
Het Topcare-predicaat kan helpen deze onderwerpen onder de aandacht te brengen bij zorgprofessionals en een breder publiek. Het doel is dat meer mensen goede ondersteuning krijgen, en die hoeft lang niet altijd van Visio te komen, benadrukken de twee. Versteegden: “Soms zal een revalidatietraject bij ons nodig zijn, maar wij kunnen ook andere organisaties adviseren of begeleiden om die aanvullende hulp te verlenen. We werken al veel samen met revalidatie-instellingen.” Op het gebied van automobiliteit adviseert Visio oogartsen en traint ze rijinstructeurs.
De voorbereiding op de visitatie heeft veel in gang gezet, vertelt Heutink. “Je neemt de inhoud van de zorg, de processen en de scholing door: waar is het goed genoeg en waar is verbetering belangrijk? We zijn ons ervan bewust geworden dat we meer moeten doen aan intercollegiaal leren. Een lerende organisatie zijn vraagt om leren van elkaar, ook van elkaars fouten. We organiseren meer intervisie en we zien dat professionals daar ook behoefte aan hebben.”
Cliënten hebben meer zeggenschap gekregen. “Op individueel niveau deden we het al best goed: we stellen de hulpvraag van de cliënt centraal en niet ons aanbod”, zegt Heutink. “Maar dat de cliënt ook invloed moet hebben op hoe je de zorg inricht, dat was heel leerzaam.” Visio vraagt cliënten voortaan naar hun ervaringen en het resultaat van de zorg. De vragenlijsten hiervoor (in zorgjargon: PREM’s en PROM’s) zijn opgesteld door onderzoekers, professionals én cliënten. Heutink: “Voorheen zouden we cliënten eerder hebben gezien als deelnemers aan het onderzoek, nu zaten ze in de stuurgroep. Zij benadrukten bijvoorbeeld dat de vragenlijsten toegankelijk en duidelijk moeten zijn. Grappig was dat ze zeiden: je moet ook kunnen antwoorden dat je verwachtingen zijn overtroffen. Daar waren we anders niet op gekomen.”
Een ander inzicht dankzij Topcare is dat verbetering niet altijd verfijning van de zorg vereist, maar soms juist eenvoudiger toegang. Heutink: “Sommige zeer specialistische medewerkers zijn zo schaars dat zij niet iedereen kunnen helpen. We denken nu na over de vraag: hoe kunnen we die hulp in de toekomst laten bieden door iemand die geen specialist is?”
Ook broedt Visio op voorlichting via de website. “Dan kunnen mensen zelf aan de slag”, zegt Versteegden. Zij werd getroffen door een opmerking van een beoordelaar na afloop van de visitatie. “Een cliënt had verteld dat een eenvoudig advies over verlichting nog het meest had geholpen. Het is soms goed te zien dat kleine dingen belangrijk kunnen zijn. Zo’n advies zetten we nu ook op ons kennisportaal. Deze verschuiving naar zogenaamde zelfhulp helpt ook om de zorg betaalbaar te houden.”
Daarnaast blijft Visio onverminderd investeren in de ontwikkeling van nieuwe kennis. Heutink: “Het was heel wat werk om op te schrijven wie er allemaal bezig is met onderzoek en met welke universiteiten en hogescholen we samenwerken. Meedoen aan onderzoek is voor ons zó gewoon, dat medewerkers het zich niet eens altijd realiseren. Dan zeiden ze als we ernaar vroegen: ‘Nee, ik doe geen onderzoek. Ik doe wel mee aan een project om de zorg te verbeteren.’ We zijn ons ervan bewust geworden hoeveel onderzoek we eigenlijk doen.”
Topcare stimuleert verbetering van de zorg door scholingen voor deelnemers. Heutink verheugt zich op de uitwisseling met andere expertisecentra. “Het implementeren van nieuwe kennis is ingewikkeld. Het is fijn om te kijken hoe andere organisaties dit doen en te bespreken hoe je de zorg steeds kunt blijven aanscherpen.”
Tekst: Krista Kroon
We zijn ons ervan bewust geworden dat we meer moeten doen aan intercollegiaal leren. Een lerende organisatie zijn vraagt om leren van elkaar, ook van elkaars fouten. We organiseren meer intervisie en we zien dat professionals daar ook behoefte aan hebben.
